خودکشی مساعدت شده به معلولین؛ چالشی پیرامون حق انتخاب مرگ در حقوق کیفری

خودکشی مساعدت شده به معلولین بحثی مشاجره برانگیز بین حقوق دانان، جرم شناسان، جنبش های حمایت از معلولین در جوامع مختلف و حتی خود معلولین به عنوان بخشی از جمعیت آسیب پذیر می باشد. مرکز ثقل این مشاجرات دائر مدار حق انتخاب مرگ برای معلولین است. آیا معلولین خود چنین حقی را انتخاب و اعمال می کنند و این یک حق به معنای واقعی کلمه برای آنان است- یعنی در آن می توان تجلی اراده آزاد و اختیار شخص معلول را مشاهده نمود- یا آن که تبعیضات ناروای اجتماعی که معلول دیگر آن ها را برنمی تابد، راه گریزی جز انتخاب مرگ را برای وی باقی نمی گذارد؟ آیا حتی در فرض پذیرش خودکشی مساعدت شده، انتخاب آن مبتنی بر رضایت واقعی معلول است یا این رضایت معیوب بوده و خود متأثر از فشارهای اجتماعی و عدم حمایت های قانونی لازم از این طیف آسیب پذیر می باشد؟ به بیان دیگر آیا فقدان حداقل های حقوق برای معلولین در جامعه و عدم رعایت آنها نیست که وی را به سمت انتخاب خودکشی مساعدت شده سوق می دهد؟ آیا می توان معلولین را محکوم به زندگی در شرایطی نمود که سرنوشت محتوم آن ها چیزی جز تحمل درد و رنج یک بیماری کشنده و لاعلاج و در نهایت مرگ نیست؟ به نظر می رسد وقت آن رسیده است تا از رهگذر قانونمند ساختن «خودکشی مساعدت شده» این واقعیت را از نظر قانونی ضابطه مند نمود و با مقرر نمودن شرایط و تضمینات قانونی حق توسل به خودکشی مساعدت شده را -هر چند در شرایط استثنایی ـ از نقطه نظر حقوقی به رسمیت شناخت و بدین سان به موازات شناسایی این حق، با پیش بینی تدابیر حمایتی به ویژه در راستای تعدیل و حذف فشارها و محدودیت های اجتماعی وارد بر معلولین حق انتخاب یک زندگی با عزت را جایگزین حق انتخاب مرگ داوطلبانه نمود. نگارنده بر آن است تا در این نوشتار تا حد امکان به تحلیل مسائل فوق پرداخته و چالش هایی را که فراروی قانونمند ساختن خودکشی مساعدت شده وجود خواهد داشت، مورد بررسی قرار دهد.